1. Wstęp
Program EWOPIS dla WINDOWS został poszerzony o moduł KART_POD - Kartoteka podatkowa, który umożliwia generowanie danych do systemu podatkowego w oparciu o dane ewidencji gruntów i budynków.
Nowe zasady naliczania podatku rolnego, leśnego i od nieruchomości (DzU nr 200 z 2002 r.), uwydatniły w sposób jednoznaczny fakt, iż podstawą opodatkowania jest sposób sklasyfikowania gruntów w ewidencji gruntów i budynków.
Mimo, iż podstawą takich regulacji jest obowiązujący art. 21 Prawa geodezyjnego i kartograficznego (jedn. tekst DzU nr 100, poz.1086 z 2000 r. z późniejszymi zmianami) o brzmieniu:
Art. 21. 1. Podstawę planowania gospodarczego, planowania przestrzennego, wymiaru podatków i świadczeń, oznaczania nieruchomości w księgach wieczystych, statystyki publicznej, gospodarki nieruchomościami oraz ewidencji gospodarstw rolnych stanowią dane zawarte w ewidencji gruntów i budynków.
2. Organy i jednostki organizacyjne realizujące zadania, o których mowa w ust. 1, współdziałają z organami Służby Geodezyjnej i Kartograficznej w zakresie utworzenia i sfinansowania systemu dostępu i wymiany danych między ewidencją gruntów i budynków a ewidencjami i rejestrami publicznymi prowadzonymi przez te organy i jednostki organizacyjne.
to nigdy dotąd obowiązek egzekucji tego zapisu nie był postawiony w sposób tak zdecydowany.
Ewidencją gruntów i budynków (egib) objęte są wszystkie grunty, czyli oparcie systemu podatkowego na ewidencji gruntów i budynków gwarantuje, że za wszystkie grunty będą pobierane podatki, o ile oczywiście nie korzystają ze zwolnień podatkowych określonych przepisami.
Zmiany do operatu egib zgodnie z art.22 Prawa geodezyjnego i kartograficznego, mają obowiązek w ciągu 30 dni wnosić właściciele (a w odniesieniu do gruntów państwowych i samorządowych - inne osoby fizyczne lub prawne, w których władaniu znajdują się grunty i budynki lub ich części) oraz samoistni władający. Obowiązek ten nie dotyczy zmian danych objętych ewidencją gruntów i budynków, wynikających z decyzji właściwych organów. Jednak praktyka wykazuje, że posiadacze nieruchomości nie zgłaszają zmian, a zwłaszcza nie aktualizują swoich danych adresowych czy w przypadku kobiet zmiany nazwiska.
Aktualizacja tych danych następuje najczęściej przy okazji wypisu z ewidencji gruntów niezbędnego przy obrocie nieruchomością.
System wymiany danych pomiędzy ewidencją podatkową a ewidencją gruntów i budynków wymusi usprawnienie bieżącej aktualizacji adresów posiadaczy nieruchomości.
Pozytywną cechą bliższego skojarzenia obydwu ewidencji będzie także konieczność:
- aktualizacji gleboznawczej klasyfikacji gruntów
- bieżącej rejestracji wyłączeń gruntów z produkcji rolnej
- oraz rejestracji zmian użytku w ewidencji gruntów i budynków, po faktycznym wyłączeniu gruntu.
Brak skutecznych mechanizmów gwarantujących bieżącą zmianę użytku w ewidencji gruntów i budynków (a więc zapewnienie ich zgodności ze stanem faktycznym), będzie w bieżącym roku sprawiał wiele kłopotów służbom podatkowym.
W wielu gminach w latach 70. i 80. budowano osiedla na terenach rolnych bez formalnego wyłączenia gruntów z produkcji rolnej i dlatego w ewidencji gruntów i budynków istniały użytki Bi/R, Ba/R czy B/R. Takie użytki po wprowadzeniu nowego rozporządzenia w sprawie ewidencji gruntów, zostały przeniesione do pól - OFU - sposób zagospodarowania i OZU - rodzaj użytku odpowiednio jako:
| OFU | OZU |
| Bi | B-R |
| Ba | B-R |
| B-R |
zgodnie z tabelą nr 22 załącznika nr 4 rozporządzenia MRRiB z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków.
Brak wyłączenia gruntu z produkcji rolnej może skutkować naliczeniem podatku rolnego, pomimo że za grunt ten powinien być naliczony podatek od nieruchomości.
Moduł KART-POD uwidacznia wszystkie wartości pól OFU i OZU, które występują w gminie i umożliwia zmianę zakwalifikowania użytku do innego rodzaju podatku.
Program ponadto umożliwia wybranie opcji "z uwzględnieniem gospodarstwa", która np. zalicza grunt oznaczony jako B-R do podatku rolnego, jeśli użytek ten występuje w działce należącej do gospodarstwa (pole RGN oznaczenie gospodarstwa w programie EWOPIS nie jest puste) w przeciwnym wypadku zalicza go w zestawieniu do podatku od nieruchomości.
Moduł KART_POD generujący nowe kartoteki podatkowe w oparciu o dane ewidencji gruntów i budynków jest programem bezpłatnym dla gmin posiadających program EWOPIS dla WINDOWS.
Przypominamy, że licencja programu EWOPIS umożliwia instalację programu na dowolnej ilości stanowisk w gminie, czyli z programu korzystać może zarówno wydział (referat) geodezji, jak i wymiaru podatku czy straży miejskiej.
2. Opis działania aplikacji
Moduł KART_POD uruchamia się z programu EWOPIS dla WINDOWS od wersji 1.15.
Po uruchomieniu programu i wyborze właściwej gminy, należy wejść do nowej opcji "Dodatki" i nacisnąć klawisz:
Na ekranie otrzymamy obraz:
Aplikacja umożliwia wykonanie zestawienia stan posiadania przez wszystkich użytkowników programu EWOPIS oraz zestawienie dla celów podatkowych przez użytkowników programu EWOPIS w wersji dla gmin.
W szczególności powiat może wygenerować gminom wchodzącym w skład powiatu stan posiadania dla każdej osoby, ale bez zestawienia gruntów według rodzaju podatku, natomiast gmina ma prawo generować nie tylko stan posiadania dla każdej osoby, ale również zestawienie gruntów z podziałem na rodzaje podatku.
Po wyborze opcji zestawienie dla celów podatkowych, przy pierwszym wejściu do programu ukaże się informacja:
Po naciśnięciu "OK" na ekranie ukaże się obraz:
W oknie z lewej strony znajduje się zawartość pola OFU - sposób zagospodarowania oraz pola OZU - rodzaj użytku.
Program proponuje rodzaj podatku, jaki powinien być naliczany od gruntu o danym użytku i sposobie zagospodarowania. Użytkownik może edytować listę, przypisując do pozycji inny rodzaj podatku za pomocą przycisków opcji
Ponadto istnieje możliwość zaliczenia gruntów oznaczonych w egib jako:
- sady S-R, S-Ł, S-Ps z odpowiednią klasą bonitacyjną
- grunty zabudowane B-R, B-Ł, B-Ps z odpowiednią klasą bonitacyjną
- grunty pod stawami Wsr
- rowy W
do podatku rolnego - wtedy gdy wchodzą w skład gospodarstw - czyli, gdy pole RGN (oznaczenie gospodarstwa-REGON) nie jest puste, a w przeciwnym razie do podatku od nieruchomości.
Taki algorytm zadziała, gdy zaznaczymy pole (wstawimy check) opisane z uwzględnieniem gospodarstwa
To rozwiązanie może mieć zastosowanie w okresie przejściowym w tej gminie, gdzie istnieją duże obszary gruntów niewyłączonych z produkcji rolnej, na których wybudowano osiedla.
Kolejny fragment okna umożliwia wybór osób, dla których będziemy wykonywać zestawienia
W pierwszej kolejności wybieramy typ osoby, dla której ma być generowane zestawienie, zaznaczając rodzaj osoby za pomocą przycisku oraz wypełniamy pola od i do (jeżeli pola będą puste, pobrane zostaną wszystkie osoby ze słownika EWOPIS-u).
Po naciśnięciu przycisku 
w dolnym oknie pojawią się wybrane osoby ze słownika EWOPIS-u
Tworzenie zestawień
Zestawienie można wygenerować tylko dla osoby wskazanej lub dla wszystkich osób z listy znajdującej się w dolnej części okna. Uzależnione jest to od ustawienia "check" w oknie tylko dla wskazanej osoby
Przed wygenerowaniem zestawienia, użytkownik może określić, czy w przypadku małżeńskiej współwłasności łącznej nieruchomość ma być wykazywana tylko w zestawieniu dla męża (zaznaczony check zestawienie tylko przy mężu), czy ma być uwidoczniona dwukrotnie, na zestawieniach dla męża i dla żony
Generowanie zestawienia realizuje się za pomocą opcji 
Po wygenerowaniu, zestawienie jest wyświetlane na ekranie. Może być wydrukowane na drukarce 
lub zapisane do pliku 
Możliwe jest ustawienie stronicowania np. w celu wysłania wydruku wraz z wzorem formularza deklaracji podatkowej opracowanym przez gminę. Po zaznaczeniu opcji stronicowanie 
i numeracja stron 
otrzymujemy wydruk ciągły, który może być podstawą do zaktualizowania kartotek podatkowych w programie obsługującym podatki.
Jeśli utworzyliśmy zestawienie do pewnej grupy osób i zapisaliśmy je na dysk, to po oznaczeniu pola dopisz do wydruku, możemy dodawać do tego pliku kolejne osoby.
Przycisk Podgląd wydruku umożliwia przeglądnięcie całej zawartości pliku.
Po wyborze opcji
nie ukazuje się ta część ekranu, która umożliwia określenie typu podatku. Pozostałe funkcje działają tak jak opisano powyżej.
3. Zakończenie
Moduł KART_POD jest rozwiązaniem przejściowym.
Firma GEOBID w Katowicach zamierza przygotować nowe oprogramowanie obsługujące naliczanie podatku rolnego, leśnego i od nieruchomości w gminie, bazującego na operacie ewidencji gruntów i budynków. Program ten uwzględniać będzie przygotowywane obecnie wytyczne w zakresie ewidencji podatkowej.
Ponadto informujemy, że opracowany został program FOGR, służący do ewidencji decyzji wyłączających grunty z produkcji rolnej wraz z ich wizualizacją na tle mapy ewidencji gruntów i budynków.
Przykładowe raporty:
Kształt raportu będzie następujący:
- Dane o osobie (nazwisko, imiona, imiona rodziców lub nazwa osoby oraz adres)
- Stan posiadania - wykaz wszystkich jednostek rejestrowych i działek dla danej osoby wraz z charakterem posiadania i udziałem oraz z powierzchnią poszczególnych użytków
- Zestawienie wcześniej wymienionych gruntów wg rodzaju podatków
Np.
mąż: ABRAMCZYK ADAM (HENRYK,ANNA)
żona: ABRAMCZYK ANNA (JAN,MARIA)
Adres: KOLISTA 24
KURSOWICENp.
Obręb:5-OBRĘB
Jednostka:69
Charakter posiadania (udział):właściciel (1/1)
Działki: 163,
+--------+--------+--------+---------------------+----------------+
| | | | Powierzchnia | |
|OFU |OZU |OZK |całkowita |do podatku|Rodzaj podatku |
+--------+--------+--------+----------+----------+----------------+
Ł IV 1664 1664 rolny
Ps VI 1323 1323 rolny
razem ======== ======== 2987 2987
Jednostka:82
Charakter posiadania (udział): właściciel (1/5)
Działki: 112,
+--------+--------+--------+---------------------+----------------+
| | | | Powierzchnia | |
|OFU |OZU |OZK |całkowita |do podatku|Rodzaj podatku |
+--------+--------+--------+----------+----------+----------------+
Ł III 3176 635 rolny
Ł IV 1547 309 rolny
Ł V 160 32 rolny
B 70 14 od nieruchomości
razem ======== ======== 4953 990Np.
ZESTAWIENIE GRUNTÓW WG RODZAJU PODATKÓW
+--------+--------+--------+---------------------+----------------+
| | | | Powierzchnia | |
|OFU |OZU |OZK |całkowita |do podatku|Rodzaj podatku |
+--------+--------+--------+----------+----------+----------------+
B 70 14 od nieruchomości
razem -------- -------- 70 14 od nieruchomości
Ł IV 3211 1973
Ps VI 1323 1323
Ł V 160 32
Ł III 3176 635
razem -------- -------- 7870 3963 rolny
razem ======== ======== 7940 3977